Ý tưởng hình thành mạng kết nối, chia sẻ, dùng chung tài nguyên thông tin – tri thức số trong hệ thống thư viện đại học đã nhen nhóm từ cuối những năm 2010 qua các buổi trao đổi, thảo luận giữa Trung tâm Thông tin Thư viện (nay là Trung tâm Thư viện – Tri thức số) Đại học Quốc Gia Hà Nội (VNU-LIC) và Liên Chi hội thư viện đại học khu vực phía Bắc (NALA).

Dấu mốc đầu tiên của việc thực hiện nội dung này là Hội thảo “Xây dựng học liệu nội sinh dùng chung trong các thư viện đại học Việt Nam” tại Đại học Quang Trung, Quy Nhơn do VNU-LIC, NALA phối hợp tổ chức năm 2017 với sự hỗ trợ của Công ty Cổ phần Tư vấn và Tích hợp Công nghệ D&L (DLCorp), và có sự tham gia của đông đảo các thư viện đại học cả nước. Tại hội thảo này, gần 30 đơn vị đã ký Bản ghi nhớ cam kết thực hiện kế hoạch Xây dựng Thư viện số Đại học dùng chung. Theo đó, NALA giữ vai trò chủ trì hoạt động chung; VNU-LIC có trách nhiệm đảm bảo hạ tầng công nghệ, nhân lực triển khai và giữ vai trò điều phối, làm đầu mối quản trị, điều hành hoạt động của hệ thống; DLCorp hỗ trợ cung cấp giải pháp công nghệ và phần mềm.

Trong những năm tiếp theo, hàng loạt hội nghị, hội thảo, tập huấn… được VNU-LIC, NALA phối hợp với DLCorp và nhiều thư viện đại học tổ chức nhằm giới thiệu, thảo luận, hướng dẫn, chuyển giao công nghệ phần mềm và nghiệp vụ xử lý thông tin nhằm tạo lập, phát triển tài nguyên số, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, vấn đề bản quyền cho chia sẻ, dùng chung.

Ngày 01/10/2021, lễ khai trương Trung tâm kết nối Tri thức số đã được tổ chức trọng thể với sự tham gia của hơn 370 đầu cầu trên cả nước. Đây là kết quả hợp tác của VNU-LIC, NALA, với các thư viện số trực thuộc NALA và DLCorp. 6 thư viện số đầu tiên kết nối vào mạng lưới là thư viện số thuôc các đơn vị sau: Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh, Đại học Bách Khoa, trường Đại học Thủy Lợi, trường Đại học Lâm Nghiệp, và trường Đại học Phenikaa.

Nhận thấy nhu cầu cấp thiết của việc xây dựng thư viện số – trung tâm kết nối tri thức số dùng chung nhằm phục vụ nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học, ngay từ năm 2021, Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam (Hiệp hội) đã hỗ trợ tích cực cho NALA và VNU-LIC kết nối với các trường đại học và cao đẳng cả nước và khuyến cáo các trường tham gia hệ thống thư viện số dùng chung này.

Mặc dù cùng với NALA, Liên Chi hội thư viện đại học khu vực phía Nam (VILASAL) và một số tổ chức thư viện chuyên ngành đã phối hợp chia sẻ thông tin, dữ liệu song các hoạt động này còn mang tính cục bộ, manh mún, tự phát; không có quy chế tổ chức chặt chẽ, không đảm bảo các tiêu chuẩn đáp ứng nhu cầu liên thông, chia sẻ toàn quốc và quốc tế. Đặc biệt, việc thiếu một tổ chức đứng ra chủ trì, định hướng chiến lược và xây dựng các chương trình hành động cụ thể làm cho khả năng tập hợp, phát triển bền vững gặp nhiều khó khăn.

Chính vì vậy, để có thể xây dựng, phát triển và quản trị tri thức có hiệu quả và bền vững ở cấp độ quốc gia, đầu tiên phải xây dựng được một hệ thống quản trị và chia sẻ tri thức, đặc biệt là tri thức số một cách khoa học và bài bản tại các trường đại học và cao đẳng Việt Nam, sau đó tiến tới kết nối và chia sẻ tri thức số ở các mạng lưới thư viện số công cộng, thư viện số chuyên ngành, thư viện số trường học vvv. trên lãnh thổ Việt Nam, trong khu vực và trên thế giới.

Trung tâm kết nối Tri thức số là đơn vị trực thuộc Viện Nghiên cứu và Phát triển Tri thức số, và được thành lập để tiếp nối, kế thừa các thành quả của NALA, VNU-LIC và các thư viện đại học thuộc NALA, và cũng để giải quyết được các khó khăn vướng mắc tồn đọng.

Trung tâm kết nối Tri thức số đứng ra kết nối thư viện số dùng chung không chỉ trong nhóm các trường đại học trên cả nước, mà mong muốn được mở rộng kết nối tới các thư viện số các trường cao đẳng, trường học, thư viện công cộng, thư viện chuyên ngành và các kho thông tin tri thức tại mọi tổ chức tại Việt Nam.

Đến thời điểm 04/07/2024, đã có 88 thư viện số các trường đại học và cao đẳng trên toàn quốc tham gia kết nối tới Trung tâm kết nối Tri thức số.